Prehistorische kunst

Een rotstekening is een getekende afbeelding op rotsen. Bij een grotschildering is een schildering aangebracht op de wanden en/of plafonds van grotten. De benamingen worden met name gebruikt voor afbeeldingen op rotsen die zijn gemaakt in de prehistorie.

Art parietal is de verzamelnaam voor kunstuitingen op wanden van grotten en rotsen. Belangrijk in deze is dat de kunstuitingen zijn uitgevoerd op een vaste ondergrond. Bij rotskunst zijn dat wanden en zolderingen van rotsen en inganggedeelten van grotten. Bij grotkunst gaat het om wanden en zolderingen van grotten, waar de tekeningen zijn aangebracht buiten het bereik van het daglicht.

  

                                 Een rotstekening van mammoet:

De oudste afbeeldingen stammen uit de zogenoemde Bubalus (Buffel-) Periode:6e tot 4e millenium voor Christus). De dieren die getekend zijn, en dus blijkbaar in die tijd daar hun leefgebied hadden, zijn o.a. de olifanten.

Egypte (3000-500 v.C)

De kunst die de Oude Egyptenaren creëerden was bedoeld om de tijd te trotseren. Het ideaalbeeld, het eeuwige leven, religie en functionaliteit zijn dus van groot belang geweest voor de totstandkoming van Egyptische kunst. Het idealisme is het belangrijkste kenmerk van de faraonische, figuratieve kunst.

De kunst stond in dienst van de goden en de overledene en had veelal een magische functie te vervullen. De kunstenaars zelf zijn meestal anoniem en de kunst zelf is collectief. De olifant was niet vaak voorkomend beeld in de Egyptische kunst.

China

 Zhou-dynastie 10de eeuw v.C

Titeel: “Zun in de gestalte van een olifant”. Een 'Zun' is een ritueel vat. Dit vat werd in een graf van de welgestelde aristocraat en hoge staatsambtenaar Qiang Bo en zijn vrouw Lady Xing ontdekt.

The Chongzheng Hall:

De Chongzheng Hal is de belangrijkste hal van het Shengjing Imperial Palace. Aan de bouw is gewerkt van 1627 tot 1635. Op deze plaats overlegde Huangtaiji staatszaken en ontving hij buitenlandse ministers. 

                                          De keizertroon:  

     De troon heeft twee rijk versierde olifanten, een aan iedere zijde:

Verwarming: 

      

Met en prachtige olifantenkop en slurf als poten:   

            

Griekse- en Romeinse tijd

In de Griekse- ( 700-100 v.C) en Romeinse (100 v.C – 220 ) tijd werden in luxe villa's mozaïeken gemaakt, waarop afbeeldingen van keizers, goden, dieren of taferelen van alledag te zien waren.

Orpheus-mozaïek:

Orpheus is een figuur uit de Griekse mythologie. Hij is een van de beroemdste onder de oude zangers en dichters. Deze heros werd in de oudheid als een historisch persoon gezien. Hij werd ook wel als god van de muziek beschouwd en door sommigen zelfs tot de Zeven Wijzen gerekend.

Orpheus bespeelt zijn lier "in het midden van een cirkel, terwijl de wilde dieren ontroerd toeluisteren.


"Orphée aux enfers" door Jacques Offenbach (1819- 1880),hij geldt als een van de scheppers van de operette.

Hindoeïsme

Hindoeïsme dankt zijn naam aan de Perzische uitspraak van het volk dat aan de rivier Sindu van de Indusvallei woonde zo'n 3000 tot 4000 jaar geleden.

Het hindoeïsme is een dharmische religie, een groep van religieuze opvattingen en praktijken, of een groep van religieuze tradities, die zijn oorsprong heeft op het Indische subcontinent.

Ganesha: 

Ganesha is in het pantheon van het hindoeïsme de godheid met het olifantenhoofd. Hij is de god van kennis en wijsheid, neemt hindernissen weg en is de beschermheilige van reizigers. Hindoes bidden tot Ganesha voor ze aan iets nieuws beginnen, zoals een nieuwe baan of wanneer ze verhuizen. Ganesha is de zoon van Shiva en Parvati. Hij rijdt op een muis of een rat.

Er zijn vele verschillende voorstellingen van Ganesh, telkens met andere attributen. Hij wordt meestal afgebeeld met een dikke, blote buik, een roos-oranje huid, een rat aan zijn voeten en natuurlijk een olifantenkop. De rat (die opvallend klein is) is zijn persoonlijk vervoersmiddel.

(1730)

Ganesha Dans:

Er werd ook gezongen voor Ganesha:

Boeddhisme

Het boeddhisme is een dharmistische non-theïstische wereldreligie. Het is een levensbeschouwelijke en religieuze stroming die werd gestart door Gautama Boeddha.

Volgens de historische wetenschap leefde Boeddha waarschijnlijk van ca. 450 tot ca. 370 v.Chr. in wat tegenwoordig Nepal is. Door moderne geleerden wordt ook ca. 480-400 v.Chr. gesuggereerd. Er zijn ook alternatieve data die gangbaar zijn vanuit de geloofstradities zelf. Alle bronnen zijn het er echter over eens dat Boeddha stierf op 80-jarige leeftijd. Het boeddhisme heeft zich geleidelijk over andere delen van Azië verspreid en heeft een centrale rol gespeeld in de spirituele, culturele en sociale ontwikkeling van de oosterse wereld.

In het Boeddhisme is de olifant heilig, omdat een witte olifant de geboorte van de Boeddha aankondigde. Hij symboliseert tevens de onthechting van de boddhisattva (= boeddhistische monnik die de verlichting heeft bereikt), geduld, liefde en goedheid.

Indra:

Indra is de god van oorlog, de hemel, onweer en regen en yevens de behoeder van het oosten, rijdt op een driekoppige olifant.

 

                               (einde van 10^de eeuw Cambodja)

Hij doodde Vritra (een slang) met een schuimpilaar en vormde zo de chaos. Dit zorgde ervoor dat de zon kon opkomen en de wateren vrij kwamen, het leven begon.

                                         Indra op de witte olifant (1670 / 1680)

Tempel East Mebon in Cambodja

East Mebon is in de 10e eeuw gebouwd (953 na Christus) in opdracht van koning Rajendravarman. De tempel is opgedragen aan de Hindoeistische god Shiva. De tempel ligt langs de 'Big Circle' op zo'n 1200 meter vanaf Pre Rup; en zo'n 1500 meter vanaf Ta Som. 

Het omvat de volledige reeks van duurzame bouwmaterialen:"Khmer" zandsteen , baksteen , lateriet en stucwerk .

 Op de top is een centrale toren op een vierkante platform, omringd door vier kleinere torens op de hoeken van het platform.Het tuis is versierd door verschillende beelden, o.a. olifanten.

Historisch Park Sukhothai in Thailand (rond 13de eeuw)

Het park kan verdeeld worden in vijf zones, namelijk: centrum, noord, zuid, oost en west. Het centrum vormt een rechthoek van 2 km van noord naar zuid en 1,6 km van oost naar west en is omgeven door stadsmuren met een opening in het centrum van elke zijde. Binnen de muren bevinden zich de overblijfselen van het koninklijk paleis en 26 tempels, waarvan Wat Mahathat de grootste is.

Het park heeft 36 olifanten van steen en gips:

Het Historische Park Sukhothai in het noorden van Thailand omvat de ruïnes van de hoofdstad van het Koninkrijk Sukhothai. Het park is een belangrijke trekpleister van het gebied en ligt 12 kilometer van de stad. UNESCO heeft de plek opgenomen op de Werelderfgoed Lijst.

Renaissance (1400- 1530)

De renaissance is een overgangsperiode in de Europese geschiedenis tussen middeleeuwen en nieuwe tijd die gekenmerkt wordt door een op de klassieke oudheid geïnspireerde bloei van kunsten en letteren. De invloed van de renaissance deed zich vooral gelden waar het ging om het denken en voelen van de elite. 

De intellectuele elite ontwikkelde een levenssfeer die zich aan het religieuze onttrok. Dit proces wordt secularisering genoemd. De nieuwe, seculiere levenssfeer werd vooral zichtbaar gemaakt in de kunsten en de letteren. Centraal stonden vragen op het gebied van de moraal en de vraag naar de plaats van het individu in de samenleving.

Jheronimus Bosch (1450- 1516)

Hij was een Zuid-Nederlands kunstschilder behorend tot de Noordelijke Renaissance. Hij ging de geschiedenis in als ‘den duvelmakere’ (de schepper van duivels) en als schilder van satirische voorstellingen, maar hij is vooral van betekenis als vernieuwer van de bestaande beeldtraditie. Hij gaf op vindingrijke wijze invulling aan bestaande motieven en bedacht een reeks van nieuwe composities.

Tuin der lusten (1480-1490):

Over de precieze betekenis ervan zijn de meningen verdeeld. De meeste auteurs zijn het erover eens dat de schilder hier de zondigheid van de mensheid aan de kaak stelt. Volgens de laatste inzichten zou het hier gaan om een ‘schijnparadijs’, waarin de mensheid zich waant in een situatie zoals die bestond voor de zondeval, zonder besef van gevaar en zonder kennis van goed en kwaad.

Detail van Linker binnenluik: De schepping van Eva met links een drakenboom

Hier staan Adam en Eva ter weerszijden van God in een fantasielandschap met daarin verschillende exotische dieren en planten, zoals een drakenboom, een olifant en een giraffe. Sommige auteurs denken dat de schilder hier het paradijshuwelijk heeft afgebeeld. Andere auteurs denken dat het hier gaat om de schepping van Eva. Hoe dit ook zij, de voorstelling is gesitueerd in het Aards Paradijs op een moment voor de zondeval.Voor de dieren lijkt dit echter niet te gelden. Zo heeft een katachtig dier een hagedis in zijn bek en heeft een beer in de achtergrond een hert overmeesterd. Het zou kunnen dat de schilder zich op die manier in een theologische discussie mengt, waarin de vraag werd gesteld of dieren van nature zondig zijn, maar het kan ook een verwijzing zijn naar de komende zondeval.

    

Maniërisme of Late Renaissance (1530-1630)

Maniërisme is een term die lange tijd de voornaamste aanduiding is geweest voor de stijl van Italiaanse of Italiaans geïnspireerde kunst in de 16e eeuw vanaf circa 1525 tot ongeveer 1580. De stijl die volgde op de hoogrenaissance wordt late renaissance of maniërisme genoemd.

In de architectuur is het zeer moeilijk een maniërisme aan te wijzen, omdat hier eigenlijk tot diep in de 17e eeuw de navolging van klassieke voorbeelden overheersend is geweest. Vanwege gelijktijdigheid worden de gebouwen van architect Andrea Palladio vaak in dit verband genoemd. 
Een echt 'maniëristisch' te noemen ontwikkeling binnen de architectuur zou het ontstaan van de 'grotto' zijn. Deze nep-grotten, vaak om beelden in tentoon te stellen, werden in tuinen gebouwd. 

Barok (1630-1700)

Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1607-1669) was een Nederlands kunstschilder; hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste Hollandse meesters van de 17e eeuw. Rembrandt vervaardigde in totaal ongeveer driehonderd schilderijen, driehonderd etsen en tweeduizend tekeningen. Zijn werk behoort tot de Barok.

Tekening van Rembrand die hij maakte tijdens de reis naar India:

(1637)

Surrealisme (1925-1940)

Het surrealisme is een kunststroming in de moderne kunst ontstaan als literaire stroming rond 1924. Uitgevoerd in een hyperrealistische stijl stellen de surrealisten vaak beelden samen in absoluut onverwachte, verrassende, zo niet schokkende, combinaties. Het is echter evenzeer mogelijk, zoals het werk van Hans Arp bewijst, dat de werken totaal abstract zijn, of, zoals in het werk van Joan Miró, herkenbaar maar zeker niet realistisch. Surrealisten proberen hun fantasie zoveel mogelijk de vrije loop te laten. Ze schilderen bijvoorbeeld droombeelden. Automatisch tekenen is ook een manier om je fantasie te tonen.




Max Ernst (1891-1976)

Ernst is een Duits surrealistisch kunstenaar, kunstschilder en beeldhouwer. Al experimenterend vindt hij in 1925 de zogenaamde frottage-techniek uit, een techniek waarbij men, door met een potlood over papier te wrijven, afdrukken maakt van objecten die onder het papier geplaatst worden. Doet men dit bijvoorbeeld met een eikenblad, dan wordt op het papier een afdruk van dat blad gemaakt waardoor de structuur en de nerven duidelijk zichtbaar worden.

(De olifant celebes 1921)

Salvador Dalí (1904-1989)

Zijn volledige naam is Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech, markies de Dalí de Pubol. Hij was Spaanse kunstschilder. In zijn vroege periode maakte Dalí hoofdzakelijk werken met als onderwerp het landschap in de omgeving van Figueres en het vissersplaatsje Cadaqués. Hij werd geïmponeerd door het grillige, bijna buitenaardse landschap van Cap de Creus, het meest oostelijke puntje van het Iberisch Schiereiland waar hij graag kwam. Zijn vroegste werken tonen al zijn verwantschap met het impressionisme en kubisme.

Surialisme & Dali:

De surrealisten geloofden dat logica alleen niet voldeed, dus wendden zij zich tot het onderbewuste en dromen in een poging de grenzen van de rede te overschrijden. De surrealisten werden beïnvloed door de ideeën van Sigmund Freud en Dalí begon zijn eigen angsten en fantasieën te verkennen en legde deze door symbolische beelden op doek vast in een ultrarealistische, fotografische stijl. Hij verwees naar deze schilderijen als ‘handgeschilderde droomfoto’s’.

(Swans Reflecting Elephants 1937)

De zwanen en verwrongen bomen worden in het meer weerspiegeld als olifanten. Dali noemde dit de paranoide-kritische methode, waar hallucinatie en werkelijkheid door elkaar lopen. 

Meer werken van Dali met olifanten:

(Dream Caused by the Flight of a Bee Around a Pomegranate a Second Before Awakening 1944)

(De verzoeking van de Heilige Antonius 1946)